in de pers

Kerstconcert in Bilzen op 15 december 2019

Perstekst

Organum Alden Biesen brengt met kerstconcert absolute sfeermaker

Het is een opdracht om een keuze te maken uit het aanbod kerstconcerten in deze tijd van het jaar. Absolute treffer wordt het kerstconcert in de kerk van Alden Biesen door de Bach Academie Alden Biesen onder leiding van Luc Ponet, het huisensemble van Alden Biesen. Dit concert gaat door op 15 december om 20 uur in de kerk van de Landcommanderij Alden Biesen aan de Kasteelstraat in Bilzen-Rijkhoven. Het kerstconcert is ondertussen een vertrouwd gegeven. Elk jaar wordt zeer zorgvuldig gewerkt aan de keuze van het programma en aan de selectie van de uitvoerders. Zo ook voor editie 2018.

Op het programma:

Cantates BWV 61, ‘Nun komm, der Heiden Heiland’; BWV 36c, ‘Schwingt freudit euch empor’ en BWV 132, ‘Bereitet die Wege, bereitet die Bahn’ voor de advent en voor Kerstmis van Johann Sebastian Bach (1685-1750) en het Concerto Grosso ‘Fatto per la Notte di Natale’ van Arcangelo Correlli (1653-1713).

Dit kerstconcert wordt uitgevoerd door solisten, koor en ensemble van de Bach Academie Alden Biesen o.l.v. Luc Ponet. De solisten zijn sopraan Sarah Magerma, mezzo-sopraan Marianne Vliegen, tenor Ivan Goossens en bariton Jokke Martens. De orgelsoli worden uitgevoerd door Dana Hemelaer.

Ticket: info/contact/reservatie: info@organum-aldenbiesen.be

Tel. 0470-244242

Interview met Luc Ponet, artistiek directeur Organum/Bach Academie

Redactie: Vanwaar de programmakeuze?

Luc Ponet: Deze wordt helemaal bepaald door advent en Kerstmis. Bach componeerde meerdere cantates voor ‘sterke’ liturgische tijden. Van sommige cantates maakte hij zelfs meerdere versies. Het verschil zit ‘m dan vaak in de instrumentale bezetting, het aandeel van de solisten, de duur van de cantate. Let wel, die cantates hadden een functie in de Lutherse eredienst. Ze werden nooit gecomponeerd voor een concertante uitvoering.

Redactie: Hoe ontstond een cantate?

Luc Ponet: Aan de basis van elke cantate ligt de tekst, het libretto. Deze is altijd gekoppeld aan een selectie van Lutherse choralen, welke wellicht door het volk werden meegezongen. Bach wendt solisten, koor en ensemble aan in een mooi evenwicht: het koor zingt de actieve koorzettingen en de choralen, de solisten ‘vertellen’ het verhaal. Het instrumentaal ensemble ondersteunt de tekst met een zowel emotionele als kleurende maar tegelijk ook erg geëngageerde begeleiding, die steeds de juiste accenten legt.

Bachs favoriete tekstdichter, Salamon Franck, de hofbibliothecaris van Weimar, sluit in zijn libretto nauw aan bij de evangelielezingen van de desbetreffende zondagen.

Redactie: Welk is de betekenis van deze stukken van Johann Sebastian Bach?

Luc Ponet: In de volgorde van het programma werd geen rekening gehouden met de chronologie van het ontstaan van de cantates, wel met de juiste chronologie van het kerstverhaal: de aankondiging, de verwachting (BWV 61, ‘Nun komm, der Heiden Heiland’) via de oproep tot voorbereiding van de geboorte (BWV 132, ‘Bereitet die Wege, bereitet die Bahn’) tot de feestelijke gebeurtenis van de geboorte (BWV 36, ‘Schwingt freudig euch empor’). Kortom: de muziek van Bach is opgevat als een metafoor ter ondersteuning van drie fases uit het kerstverhaal, met name het brengen van ‘het licht’.

Redactie: Waar passen ze binnen het werk van Bach?

Luc Ponet: De drie cantates zijn van een nog relatief jonge Bach in dienst van het hof in Weimar. BWV 61 werd gecomponeerd in 1714 toen Bach 29 jaar jong was. Cantate BWV 36 dateert van het jaar nadien. Later, wanneer hij in Leipzig muziekdirecteur was, maakte Bach van deze cantate een meer uitgebreide versie met een extra hobo erbij en in een andere toonaard. BWV 132 is eveneens geschreven in 1715. We brengen dus drie zogenaamde Weimar-cantates.

Redactie: Welk was de bezetting van stemmen en instrumenten in die tijd en hoe is die voor dit concert van 15 december?

Luc Ponet: De maximale bezetting is, zoals op het kleine orgelbalkom in Weimar gebruikelijk was, van een kamermuzikale omvang. ‘Concerto à 9’ schrijft Bach op de voorpagina van een bewaard gebleven partituur: vier strijkers, vier zangers (het koor én de solopartijen werden door dezelfde zangers uitgevoerd) en een hobo. Bij onze uitvoering in Alden Biesen respecteren we die kleine instrumentale bezetting en vervult het koor tevens ook de functie van het zingende volk.

Redactie: Klinken deze cantates vertrouwd in de oren?

Luc Ponet: De bekendste cantate van deze drie is ongetwijfeld BWV 61, ‘Nun Komm, der Heiden heiland’. Deze werd gecomponeerd voor de eerste zondag van de advent. In het Nederlands kennen we deze onder  de titel ‘Kom tot ons, de wereld wacht’.

Redactie: Voorts luisteren we naar kerstwerk van Arcangelo Corelli…

Luc Ponet: Het  instrumentale concerto grosso van Corelli zal ongetwijfeld bekend in de oren klinken. We menen het te kennen. Het is zo handig gecomponeerd dat we het niet moeten’her’- kennen opdat het toch vertrouwd klinkt. Het is m.a.w. een soort pop-deuntje uit de 18^de eeuw. Arcangelo Corelli maakte handig gebruik van al de technieken om bij het publiek ‘directe’ emoties op te roepen. Dit concerto staat bekend als het ‘Concerto per la Notte di Natale’, hét barokke kerstconcerto.

Het betreft een opdrachtwerk voor kardinaal Pietro Ottoboni. Het is opgebouwd als een zogenaamd concerto da chiesa, een kerkconcerto, in dit geval niet vierdelig zoals de traditie het wil, maar zesdelig, waarbij elk onderdeel bestaat uit verschillende tempi en een voortdurende afwisseling van majeur- en mineur-spanningen. Het ensemble van de Bach Academie Alden Biesen speelt een versie voor strijkkwartet en continuo. Oorspronkelijk werd het werk gecomponeerd voor een uitgebreid strijkorkest, met tutti, ripieno en continuo.