Blindganger is meer dan een neerslag van het leven van enkele bewoners in Londen en omgeving net na de tweede wereldoorlog. De auteur weidt uit over wraakacties die na de oorlog als vergelding gevoerd worden. Het verhaal toont de apocalyptische censuur: belastende bewijzen worden na de oorlog vernietigd. Over de heropbouw van het land wordt niet gerept, al mogen we veronderstellen dat die dan toch volop aan de gang is. ‘We ordenen ons leven aan de hand van verhalen die we nauwelijks kennen’ is een citaat dat de kern van het verhaal precies vat.

Het verhaal

Hoofdpersoon Nathaniel is op zoek naar zichzelf, zijn jeugdherinneringen en de rol van zijn moeder in de oorlog. Net na de tweede wereldoorlog wordt hij als tiener samen met zijn zus achtergelaten door hun ouders, die naar Singapore verhuizen. De dagen voor de verhuizing ervaart Nathaniel zijn moeder in een lossere sfeer als gewoonlijk, alsof ze zo zijn herinnering aan haar kneedt. De siblings vinden geborgenheid bij een vervanggezin met ongewone samenstelling. Van op afstand zorgt moeder voor hun veiligheid. Van hun ouders horen ze niets, tot moeder weer verschijnt. Zelfs dan komt Nathaniel niets over haar en haar werk te weten.

Zijn werk als analist van (oorlogs)informatie op het Ministerie van Buitenlandse zaken laat hem toe om het levenspad van zijn moeder te ontrafelen. Hij valt van de ene verbazing in de andere. Je zit mee in het verhaal, het laat je niet los. Er worden onverwachte linken gelegd. Ze verbazen, maar passen wonderwel in het geheel. Ook gaat Nathaniel op zoek naar de mensen die hem opgevoed hebben. Treffend voor de emoties die de jongeman doormaakt, is volgend citaat: ‘Ik moest bekennen dat ik dat gezelschap van vreemden dat Rachel en mij had gevormd erger miste dan onze verdwenen ouders.’

Ontdaatje schrijft poëtisch. Dit nodigt uit om traag te lezen en te genieten van de beelden die onophoudelijk binnenkomen.

Het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van Nathaniel en rijgt prachtige beschrijvingen aan elkaar. Een mooi voorbeeld hiervan:

 Het huis en de grond eromheen blijven maar beven en Rose ziet voor zich hoe al die kleine dieren, woelmuizen, worden, zelfs nachtuilen en lichtere vogels in de lucht, bedolven raken door de lawine van lawaai vanuit de lucht - zelfs de vissen in het rivierwater, dat begint de klotsen door de aanhoudende stroom vliegtuigen uit Duitsland die laag overkomen in de nacht.

Tegenstelling

Ondaatje maakt gebruikt van de tegenstelling, zowel in de gebeurtenissen als in de personages. Voorbeelden: De Mot is bedachtzaam, De Schicht is beweeglijk. Moeder is bezorgd en zorgt voor geborgenheid, maar ook voor afstandelijkheid en onwetendheid om haar lot. Malakite is een sloddervos, terwijl zijn vrouw ordelijk en netjes is. Er is de tegenstelling in het rustige leven in Suffolk, waar Nathaniel woont, en de drukte in Londen, zijn werkplek.

Besluit

Deze roman is een aanrader met stip. Het enige minpuntje is het grote aantal personages dat opgevoerd wordt, met bijnamen of schuilnamen, waardoor je het hoofd bij de les dient te houden. Een 'stamboom' bijhouden is dus geen overbodige luxe.

Steun het Willemsfonds en bestel dit boek online.