Louis Dieudonné de Bourbon, oftewel Louis XIV, is bekend als een vorst die zich met de pracht en praal omringde van Versailles. Dat hij een spilfiguur was in de geschiedenis en jarenlang oorlog voerde om van Frankrijk het machtigste land van Europa te maken en zijn Gloire op het allerhoogste niveau te brengen, is veel minder bekend.

De Zonnekoning uit de vlotte pen van Johan Op de Beeck is een lijvige biografie over de man die de absolute heerser was over Frankrijk voor bijna drie vierde van een eeuw.

Hij kreeg de naam Dieudonné omdat hijtegen vele verwachtingen geboren werd. Het huwelijk tussen vader Louis XIII en moeder Anna van Oostenrijk was namelijk geen groot succes. De ziekelijke Louis XIII sterft wanneer Louis nauwelijks vijf jaar oud is. Een luilekker leven als prins zit er voor Louis XIV niet in want na een paar jaar breekt er een opstand uit, La Fronde, gericht tegen eerste minister en regent Kardinaal Mazarin. Al snel proberen enkele belangrijke edellieden de macht te grijpen, maar de sluwe Mazarin slaagt erin om het tij te doen keren en de troon van Louis XIV veilig te stellen en zo ook zijn eigen positie. Het zijn belangrijke lessen voor Louis, die begrijpt dat hij de macht en de controle over Frankrijk naar zich moet trekken en het centrale gezag moet garanderen.

Het leven van Louis XIV wordt op een eminent leesbare manier beschreven met een flinke portie relativerende humor. De poging om geschiedenis levendig te maken werkt soms wel een beetje tegen. De poging van Op de Beeck om mensen met bepaalde fysieke kenmerken te kenschetsen alsof het om persoonlijke tekortkomingen gaat, komt flauw over. Op de Beeck speculeert er ook zeer graag op los maar nuanceert hierbij nauwelijks tussen de feiten.

Eens gekroond tot koning blijkt Louis XIV een aantal passies te hebben. Als uitstekende danser treedt hij op in spectaculaire balletten waarbij hij allegorisch als oppermachtige godheid voorgesteld wordt. Hij blijkt ook een zeer gezonde interesse voor vrouwelijk schoon te hebben. Maar Gloire en oorlog blijken toch zijn echte passies te zijn. Hij vecht dan ook verschillende oorlogen uit om van Frankrijk het grootste en machtigste land te maken.

Het onderzoek van Op de Beeck is uitermate grondig. De belangrijkste figuren uit de periode komen ruimschoots aan bod. Hun relatie met Louis XIV lijkt op die van planeten die rond de zon draaien. Het vergt toch wel enig talent om een dergelijk epos leesbaar te houden en de verschillende intriges begrijpelijk voor te stellen. Je krijgt een goed overzicht van Frankrijk in de 17e eeuw en hoe de bevolking en aristocratie toen leefden.

De persoonlijkheid van Louis XIV wordt ook doorgelicht aan de hand van observaties van de mensen die hem omringen. Zo krijgen we een beeld van wat hem leidt naar het ombouwen van het jachtkasteel van zijn vader in Versailles in een paleis dat een schoolvoorbeeld zal worden voor andere vorsten tot in de 19e eeuw. Versailles blijkt naast een bouwkundige hulde aan zijn persoonlijke glorie ook een geraffineerd machtsapparaat te zijn waarmee Louis de controle uitoefent over de Franse adel.

De Zonnekoning beslaat een periode die de schakel vormt tussen de Renaissance met zijn middeleeuwse bagage van adellijke privileges en absolute macht, en de moderne tijden met de opkomende verlichting en de drang naar meer vrijheid en rechten voor het volk. Het boek is niet alleen een uitgebreide biografie die in detail de grote en minder grote momenten van Louis XIV toelicht, het is ook een scherp geschetst tijdsbeeld. De humoristische aanpak werkt niet altijd even vlot, soms wordt er wat te duchtig op los gespeculeerd en zaken worden toch wat sensationeler voorgesteld dan algemeen aanvaard. Op de Beeck spaart Louis XIV zelden en maakt ons vaak attent op zijn vele fouten en tekortkomingen - zeker in zijn allerlaatste jaren wanneer zijn Gloire volledig tanende is maar hij verliest het menselijke aspect zelden uit het oog.

Een basiskennis van geschiedenis en een belletje dat rinkelt bij namen zoals Molière, Vauban of Le Notre is mooi meegenomen als je De Zonnekoning volledig wil appreciëren, maar het vormt geen onoverkomelijk obstakel bij het lezen. Voor wie de periode kent is het een mooie synthese met een ietwat eigenzinnige interpretatie en een vleugje sensatie, maar nuchter en keihard waar nodig. Te lezen met muziek van Couperin, Lully en Marais.

Recensent

Patrick Roovers (°1969) beschrijft zichzelf als een "card-carying Renaissance Geek" met een passie voor geschiedenis, literatuur, film, wetenschap en pop-cultuur. Als gepubliceerd auteur van o.a. miniatuur- en rollenspellen is hij bezig met projecten zoals het Filemon Jeugdfilmfestival, "Crisis" (de grootste miniatuurbeurs van Europa) en een reconstructie van de robot uit de film Metropolis (te bezichtigen in het Science Museum in Londen).